پژوهشی تاریخی و فرهنگی در مورد شهرهای رامسر و تنکابن است که نگارنده به دلیل ارتباط آن‌ها با دیلمان آن‌ها را دیلم خاصه نامیده است. نگارنده ابتدا به توصیف جغرافیای طبیعی این منطقه از شمال ایران پرداخته و سپس طوایف و تیره‌های بوم زاد و بومی دیلم خاصه (طبرستان، دیلمان و تنکابن) را معرفی نموده و نواحی و اماکن باستانی این مناطق را توصیف کرده است. آنگاه وی گزارشی تاریخی از اوضاع سیاسی و اجتماعی دیلم خاصه از زمان ورود اسلام به منطقه تنکابن تا روی کار آمدن خاندان قاجار ارایه کرده و فراز و نشیب‌های تاریخی این سرزمین و جنگ‌ها، درگیری‌ها، حکومت حاکمان، حمله مغول به آن و گسترش شورش‌ها در ادوار مختلف تاریخی را بررسی نموده است. آنگاه وی به توصیف اوضاع فرهنگی دیلم خاصه پرداخته و آثار باقیمانده تاریخی آن از دوران باستان تا عصر قاجاریه را معرفی نموده است.
